İşletim Sistemleri Nedir?
Bilgisayar İşletim sistemleri Nedir? Bilgisayarların düzgün bir şekilde çalışmasını sağlayan ve kullanıcı ile donanım arasında iletişim kurmayı mümkün kılan temel yazılımlara bilgisayar işletim sistemleri denir. Bu işletim sistemleri, kullanıcılara uygulama yazılımları üzerinden bilgisayar kaynaklarına erişim ve bu kaynakları etkili bir şekilde kullanma olanağı sağlar. İşte bilgisayar işletim sistemleri hakkında temel bilgiler ve popüler örnekler:
İşletim Sistemlerinin Temel Görevleri
- Donanım Yönetimi: İşletim sistemleri, bilgisayar donanımını yönetir ve donanım kaynaklarını uygulama yazılımlarıyla paylaşır.
- Bellek Yönetimi: Bilgisayarın belleğini düzenler, programlar arasında bellek paylaşımını kontrol eder.
- Görev Yönetimi: Birden çok görevi aynı anda çalıştırma ve yönetme yeteneği sağlar.
- Dosya Sistemi Yönetimi: Veri depolama, dosya oluşturma, okuma ve yazma işlemlerini düzenler.
- Kullanıcı Arayüzü Sağlama: Kullanıcı ile bilgisayar arasındaki etkileşimi kolaylaştırır; grafik arayüzleri veya komut satırı arayüzleri kullanabilir.
En çok kullanılan işletim sistemleri Nelerdir?
Microsoft Windows;
Windows işletim sistemi, Microsoft tarafından geliştirilen ve dünya genelinde çok yaygın olarak kullanılan bir işletim sistemidir. Popüler sürümleri arasında Windows 10 ve Windows 11 bulunmaktadır.
MacOs;
Apple tarafından geliştirilen macOS, MacBook, iMac ve diğer Apple bilgisayarları için kullanılan işletim sistemidir.
Linux;
Linux, açık kaynaklı bir işletim sistemidir ve birçok farklı dağıtım (distribution) altında gelir. Ubuntu, Fedora, Debian ve CentOS gibi popüler Linux dağıtımları bulunmaktadır.
Unix;
Unix, çok kullanıcılı ve çok görevli bir işletim sistemidir. Özellikle sunucu sistemlerinde ve büyük bilgi işlem sistemlerinde kullanılmaktadır.
ChromeOs;
Google tarafından geliştirilen ve özellikle Chromebook adı verilen dizüstü bilgisayarlar için tasarlanmış bir işletim sistemidir.
Devamında ise bizim bilmediğimiz bu güne kadar çeşitli alanlarda kullanılmış işletim sistemleri bulunmaktadır. Tarih boyunca birçok işletim sistemi geliştirilmiştir, ancak hepsini belirtmek zordur, çünkü bazıları sadece belirli sistemlere özgüdür veya kısa süreli kullanım içindir. İşte bazı önemli ve çeşitli işletim sistemleri:
- GM-NAA I/O:
- IBM tarafından geliştirilen ve IBM 704 bilgisayarında kullanılan bir işletim sistemidir.
- Fortran Monitor System (FMS):
- IBM 704 ve IBM 709 bilgisayarlarında kullanılan bir işletim sistemidir.
- The Master Control Program (MCP):
- Burroughs Corporation tarafından geliştirilen ve Burroughs bilgisayarlarında kullanılan bir işletim sistemidir.
- Compatible Time-Sharing System (CTSS):
- MIT’de geliştirilen ve IBM 709 bilgisayarlarında kullanılan bir işletim sistemidir.
- Dartmouth Time-Sharing System (DTSS):
- Dartmouth College’da geliştirilen bir işletim sistemidir.
- IBM System/360 Operating System (OS/360):
- IBM’in System/360 serisi için geliştirilen bir işletim sistemidir.
- Multics:
- GE, Bell Labs ve MIT işbirliği ile geliştirilen bir zaman paylaşımlı işletim sistemidir.
- CP/M:
- Gary Kildall tarafından geliştirilen ve 8-bit mikroişlemci tabanlı bilgisayarlar için popüler bir işletim sistemidir.
- Macintosh System Software:
- Apple Macintosh bilgisayarları için geliştirilen işletim sistemidir.
- MS-DOS (Microsoft Disk Operating System):
- IBM PC ve uyumlu bilgisayarlar için popüler bir işletim sistemiydi.
- CP/M (Control Program for Microcomputers):
- 1970’ler ve 1980’lerde mikrobilgisayarlar için yaygın olarak kullanılan bir işletim sistemiydi.
- Unix:
- AT&T Bell Labs’te geliştirilen çoklu görevli ve çok kullanıcılı bir işletim sistemidir. Linux ve macOS gibi modern işletim sistemlerinin temelini oluşturmuştur.
- AmigaOS:
- Commodore Amiga bilgisayarları için geliştirilmiş olan bir işletim sistemidir.
- VMS (Virtual Memory System, OpenVMS):
- Digital Equipment Corporation (DEC) tarafından geliştirilen bir işletim sistemidir.
- OS/2:
- IBM ve Microsoft işbirliği ile geliştirilen bir işletim sistemidir.
- BeOS:
- Multimedia uygulamaları için tasarlanmış olan bir işletim sistemidir.
- Sinclair QDOS (Quick and Dirty Operating System):
- Sinclair QL bilgisayarında kullanılan bir işletim
- NeXTSTEP:
- NeXT Computer tarafından geliştirilen bir işletim sistemidir. Daha sonra, Mac OS X’in temelini oluşturmuştur.
- MVS (Multiple Virtual Storage):
- IBM’in büyük anaframe bilgisayarları için geliştirdiği bir işletim sistemidir.
- ZX Spectrum +3:
- Amstrad tarafından üretilen ZX Spectrum serisi için kullanılan bir işletim sistemidir.
- Haiku:
- BeOS’un açık kaynaklı bir klonu olan Haiku, hâlâ geliştirilen bir işletim sistemidir.
Bu liste, tarih boyunca var olmuş bazı işletim sistemlerine sadece bir örnek listesidir. Çeşitli cihazlar ve kullanım senaryoları için özel olarak geliştirilmiş birçok başka işletim sistemi de mevcuttur.